Pogrzeb królowej Wiktorii, czyli o pewnym mroźnym, lutowym dniu w historii monarchii

Królowa Wiktoria zmarła w dniu 22 stycznia w wieku 81 lat. 1 lutego szczątki przewieziono z Osborne do Portsmouth Harbour, a 2 lutego stamtąd przetransportowano pociągiem do stacji Victoria i uroczyście eskortowano przez Londyn do Paddington oraz do kaplicy St. George’s Chapel w Windsorze.

Pogrzeb królowej w St George’s Chapel, Windsor

4 lutego, który wypadł w poniedziałek, ciało królowej spoczęło w Royal Mausoleum we Frogmore, w sarkofagu zawierającym szczątki jej ukochanego Alberta. Na sarkofagu znajdują się przepiękne kamienne rzeźby obojga małżonków, wykonane przez Barona Marochettiego. Samo mauzoleum królowa nakazała wybudować sama jako miejsce spoczynku dla siebie i swojego małżonka, a nad drzwiami wejściowymi zamieściła łacińską inskrypcję: „Żegnajcie, moi ukochani, tutaj spocznę z Wami, z Wami powstanę znów w Chrystusie” [1, tłum. własne].

Procesja żałobna z trumną królowej do St George’s Chapel

Zgodnie ze specjalnym życzeniem zmarłej władczyni, pogrzeb miał zasadniczo charakter wojskowy. Jako głównodowodząca ukochanej armii, królowa wybrała właśnie taki rodzaj pochówki, porzucając cywilny ceremoniał. Marynarka została szczególnie wyróżniona w oddaniu swojej władczyni ostatnich honorów. W ten zimowy dzień ciało królowej zostało wyprawione w ostatnią podróż poprzez rzekę, którą za życia pływała tak często. Eskortowana przez żołnierzy, a także w towarzystwie członków rodziny, trumna została wniesiona na pokład królewskiego jachtu „Alberta”, który konwojowany przez eskadrę niszczycieli płynął powoli z Cowes do Gosport. Z dział została wystrzelona salwa honorowa. Na wybrzeżu zgromadziły się tłumy obserwatorów i żałobników, a gdy statek zakotwiczył na noc, smutny dzień dobiegł końca.

Orszak żałobny królowej Wiktorii

Orszak żałobny królowej Wiktorii

Orszak żałobny królowej Wiktorii

Orszak żałobny królowej Wiktorii

Orszak żałobny królowej Wiktorii

Orszak żałobny królowej Wiktorii, z tyłu za trumną konno następca tronu – Edward VII oraz cesarz Niemiec – Wilhelm II

Straż przy trumnie w kaplicy St. George’s Chapel

Jak czytamy w The National Review z marca 1901 roku: „Narody rzadko płaczą z taką samą intensywnością, z jaką się radują. Jeśli spojrzymy wstecz, możemy na palcach policzyć historyczne wypadki, gdy nieubłagane koleje losu tak głęboko dotknęły wszystkie klasy społeczne, że żal wybuchał powszechnie i spontanicznie. Były już czasy, gdy wydarzenia głęboko poruszyły opinię publiczną, ale nie zdarzyło się prawdopodobnie dotychczas nic, co przypominałoby żałobę narodową, która wybuchła w tym kraju i na całym świecie, gdy ciało królowej Wiktorii zostało złożone do grobu.”[2] 24 maja – dzień urodzin królowej, został ogłoszony przez rząd Kanady oraz innych kolonii świętem państwowym, aby jej imię zostało na zawsze upamiętnione.

Plakat ogłaszający 2 luty 1901 Dniem Żałoby w Toronto (Kanada)

Pogrzeb królowej Wiktorii był bez wątpienia wydarzeniem państwowym. Ona sama zaplanowała tę uroczystość z niezwykłym pietyzmem i dbałością o szczegóły. Wiktorię zawsze interesowały pogrzeby, aranżacja ceremonii, a także ich szczegóły. Gdy zmarł Duke Clarence, osobisty lekarz królowej zalecił jej, aby nie szła na pogrzeb, gdyż mogłoby to na nią zadziałać zbyt przygnębiająco. Odpowiedziała mu wtedy, że pogrzeby nigdy nie działały na nią w ten sposób, co najwyżej mogła stracić panowanie nad sobą [3]. Mało tego – grzebała w dość szczególny sposób swoje ukochane psy, wierząc, że posiadają one duszę. Gdy zdechł Noble, jej owczarek szkocki, zażyczyła sobie dla niego murowany grób, a szczątki psa miały być owinięte i złożone w skrzynce. Nad grobem miał również stanąć pomnik psa wykonany z brązu [4]. Sama zostawiła szczegółowe wytyczne odnośnie własnego pogrzebu: kazała się pochować w białej sukni i ślubnym welonie, a do trumny włożyć szereg symbolicznych przedmiotów.

Nagrobek Wiktorii i Alberta

Królowa Wiktoria rządziła przez 63 lata – dopiero obecnie panująca Elżbieta II pobiła jej rekord.

Przypisy:

[1] Ch. Hibbert (2000) Queen Victoria. A Personal History, Da Capo Press, s. 495
[2] The Burial of Queen Victoria, „The National Review”, March 1901, no. 217, „British Periodicals”, s. 1
[3,4] Ch. Hibbert (2000) Queen Victoria. A Personal History, op. cit., s. 496

Literatura:

The Burial of Queen Victoria, „The National Review”, March 1901, no. 217, „British Periodicals”, s. 1
Hibbert, Ch. (2000) Queen Victoria: A Personal History, London: HarperCollins
Lee, S. (1904) Queen Victoria: A Biography, London: Smith, Elder & Co.